TÜRKİYE EKONOMİK PUZZLE
DIŞ TİCARET
Ekim 2025’te yıllık (12 aylık birikimli) ihracat 8 milyar dolar artarak 262,1 milyar dolardan 270,1 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ise 21 milyar dolar artarak 340,1 milyar dolardan 361,1 milyar dolara yükselmiştir.
İhracattaki 8 milyar dolarlık artışın 9,1 milyar doları ihracat fiyatlarındaki artışın katkısıdır. İthalattaki 21milyar dolarlık artışın ise 4,9 milyar doları ithalat fiyatlarındaki artışın katkısı, 16,3 milyar doları ise ithalat miktarındaki artışın katkısıdır.
Türkiye ekonomisinin reel ihracat ve ithalat değerleri aşağıdadır.
DIŞ TİCARET FİYATLARI
Yıl sonuna göre dolar bazında ihracat fiyatları %12,6 yükselirken, ithalat fiyatları %5,2 yükselmiştir.
Aynı dönemde dolar kuru da %19,6 yükselmiştir. Dolayısıyla TL cinsinden ihracat fiyatları %34,6, ithalat fiyatları ise %25,8 artmıştır.
Yıl sonuna göre TÜFE %28,6 yükselmiştir. TL cinsinden ihracat ve ithalat fiyatları TÜFE’den arındırıldığında ihracat fiyatlarının %4,7 arttığı görülürken, ithalat fiyatlarının %2,2 düştüğü görülür.
İSTİHDAM
Aylık bazda istihdam son dönemde durağan seyretmektedir. Mevcut istihdam seviyesi korunmuş, ancak ilave bir artış sağlanamamıştır.
Son dönemde, tam zamanlı istihdamda kayda değer bir gerileme gözlenmektedir.
Atıl iş gücü 12 milyon kişiye ulaşmıştır.
İSTİHDAM: ÜCRETLİ ÇALIŞAN
Ücretli istihdam inşaat, ticaret ve hizmetler sektörlerinde artarken, sanayi sektöründe azalmaktadır.
İmalat sanayide ücretli istihdamdaki düşüş 2023 yılı başında başlamıştır.
Ara malı imalatında ücretli istihdamdaki düşüş belirginleşmeye başlamıştır.
Ticaret ve Hizmetler sektörlerinde ücretli istihdamın seyri aşağıda gösterilmiştir.
Son bir yılda toplam ücretli istihdam %1,06 (166.389 kişi) artarken imalat sanayi sektöründe ücretli istihdam %3,48 (173.923 kişi) gerilemiştir.
TÜFE | ENFLASYON | GÖRELİ FİYATLAR
Yıllık enflasyon düşmeye devam ediyor; fakat kur artış hızındaki düşüş artık durmuş durumda.
Yıl sonuna göre enflasyon düşmeye devam etmektedir.
12 aylık ortalamalara göre enflasyon da düşüşünü sürdürmektedir.
Göreli fiyatlar mallar aleyhine bozulmuştur. TÜFE genel endeksine kıyasla, temel ve dayanıklı malların fiyatları gerilerken; hizmetler ve kira kalemleri yükseliş göstermektedir.
Hizmetler cinsinden mal fiyatları gerilemeye devam etmektedir.
Dolar cinsinden mal fiyatları görece istikrarlı seyrederken, hizmet ve kira fiyatları yükselmiştir.
ASGARİ ÜCRET
Yıllık bazda (son 12 ay), asgari ücret dolar cinsinden yükselmeye devam etmektedir.
ABD tüketici fiyat endeksiyle (CPI) düzeltilmiş dolar bazındaki asgari ücret 2010’lu yıllardaki seviyesinin altındadır.
Tüketici fiyat endeksinyle (TÜFE) reel hale getirilmiş TL cinsinden asgari ücret düşüş eğilimine girmiştir.
Asgari ücret TÜFE’ye göre değil de kira endeksine göre reel hale getirildiğinde, asgari ücretteki düşüş eğilimi daha belirgin hale gelmektedir.
GSYH deflatörüyle reel hale getirilmiş TL cinsinden yıllık (4 çeyrek birikimli) asgari ücret de düşüş eğilimine girmiştir.
Asgari ücrete, gelir bölüşümü açısından bakıldığında; bir asgari ücretli çalışanın GSYH’den aldığı payın endeks değeri genel olarak azalma eğilimi göstermektedir.